Diagnose stellen met een warmtebeeldcamera: de investering waard?

Een warmtebeeldcamera is een handig hulpmiddel voor het diagnosticeren van verschillende problemen in de werkplaats. Is een warmtebeeldcamera de investering waard? Of twijfel je over de aanschaf? Lees dan vooral dit artikel even door! Wellicht verdien je de camera sneller terug dan je had gedacht. 

Een warmtebeeldcamera kan een waardevol hulpmiddel zijn bij het opsporen en diagnosticeren van verschillende problemen. Je kan bijvoorbeeld snel en eenvoudig temperatuurverschillen opsporen die wijzen op problemen zoals verstopte koelslangen, lekkages, elektronische storingen, problemen met de airco, enzovoorts. In dit artikel geven we een aantal praktische voorbeelden van storingen die je met een warmtebeeldcamera kan opsporen:

• Airco- en verwarmingssystemen controleren
• Elektronische storingen opsporen
• Motorproblemen opsporen

Airco- en verwarmingssystemen controleren

Hoe kan je snel en correct de werking van een airco- en verwarmingssystemen controleren? Een goed werkende airco zorgt voor een comfortabele temperatuur in de auto. Maar hoe weet je zeker of de airconditioning en de verwarming optimaal presteren? In de werkplaats worden temperatuurmetingen vaak met een laserthermometer uitgevoerd. Een laserthermometer meet echter alleen de oppervlaktetemperatuur. Niet de temperatuur van de lucht die uit het airco- en verwarmingssysteem van het voertuig komt. Dit kan dus een verkeerd beeld geven!

Tip: Gebruik een traditionele thermometer om de uitstroomtemperatuur of de luchttemperatuur in het interieur te meten. Zo krijg je een betrouwbaarder beeld van de koelprestaties.

Nog beter: Met een warmtebeeldcamera visualiseer je de temperatuurverdeling in de auto. Zo zie je direct of de kachelkleppen goed werken en of de luchtstroom goed wordt verdeeld. Dit is ook handig bij klimaatsystemen met verschillende klimaatzones (links, rechts, voor en achter)!

Diagnose met een warmtebeeldcamera: temperatuurverschillen zichtbaar maken

Deze afbeelding toont een temperatuurmeting met een warmtebeeldcamera in een voertuig met gescheiden klimaatregeling. Aan het centrale ventilatierooster is duidelijk zichtbaar dat de uitstroomtemperatuur links hoger is dan rechts.

Temperatuurmeting bij gescheiden klimaatregeling met een warmtebeeldcamera.

Hoe zit het met de werking van de condensor?

We weten allemaal dat de condensor een cruciale rol speelt bij de correcte werking van het aircosysteem. Met behulp van een warmtebeeldcamera kan je snel en eenvoudig de temperatuurverlaging in de condensor zichtbaar maken.

De volgende afbeelding toont de werking van de condensor in een voertuig. Het gasvormige koudemiddel komt linksboven de condensor binnen, waar het wordt afgekoeld tot onder het kookpunt. Aan de uitgang van de condensor, linksonder, is de temperatuur duidelijk lager. Het koudemiddel is – als het goed is – overgegaan van gasvormig naar vloeibaar.

Minder lamellen, minder koelvermogen

Door steenslag en corrosie kunnen er na verloop van tijd lamellen uit de condensor vallen. Hierdoor zal de werking van de condensor, en dus het hele aircosysteem, aanzienlijk verminderen. Dit kan leiden tot compressorschade door drukstijging en oververhitting. Met een warmtebeeldcamera kan je snel en gemakkelijk zien of er lamellen ontbreken. Slechts één rij lamellen minder betekent al 3% minder koelvermogen! In de afbeelding zie je het warmtebeeld van een condensor.

Warmtebeeld van een aircocondensor.

Tip: De condensor maakt het koudemiddel vloeibaar. Als de condensor goed werkt, is de uitgaande temperatuur minimaal 15 graden lager dan het kookpunt bij de gemeten druk. Het kookpunt bepaal je door te kijken in een druk-temperatuurtabel. Let op: het gaat hier dus niet om het temperatuurverschil over de condensor zelf!

Diagnose met een warmtebeeldcamera: comfortsystemen

Achterruitverwarming, spiegelverwarming en stoelverwarming zijn comfortverhogende voertuigfuncties. Een warmtebeeldcamera is een handig hulpmiddel om de bijbehorende verwarmingselementen te controleren.

Ruitverwarming en spiegelverwarming

Met een warmtebeeldcamera kan je eenvoudig vaststellen of er beschadigingen in de verwarmingsdraden van een ruit of spiegel zijn. Hierdoor is het niet langer nodig om te knoeien met heet water of om tegen het raam te ademen. Je ziet in één oogopslag of de ruitverwarming volledig functioneert. Tijdens de test kan je ook de spiegelverwarming controleren, aangezien deze vaak aan de ruitverwarming is gekoppeld. Bij auto’s met voorruitverwarming, stoelverwarming, stuurverwarming et cetera kan je dezelfde controle uitvoeren.

Warmtebeeld van achterruitverwarming in goede staat.

Warmtebeeld van een achterruitverwarming met een beschadigde baan.

Tip: Houd er rekening mee dat sommige voertuigen zware verbruikers, zoals voorruitverwarming, niet boven een bepaalde omgevingstemperatuur activeren. Ook moet bij de meeste voertuigen de motor draaien voordat je de ruitverwarming kan inschakelen.

Diagnose met een warmtebeeldcamera: elektronische problemen

Een clandestiene verbruiker, ook wel bekend als een lekstroom, kan een behoorlijke uitdaging zijn in de werkplaats. Normaal gesproken meet je dit met een stroomtang of met een multimeter. Er zijn diverse aandachtspunten waar je als autotechnicus rekening mee moet houden:

• Het voertuig moet op slot staan
• Het voertuig moet in volledige (CAN-bus) rust komen
• De motorkap, achterklep en andere portieren moeten open staan zodat er toegang is tot alle zekeringhouders in het voertuig
• Een stroomtang heeft over het algemeen een te groot meetbereik om nauwkeurig een lekstroommeting uit te kunnen voeren
• Bij het uitvoeren van een lekstroommeting met een multimeter, bestaat de kans op schade aan de multimeter (kapotte zekering) door foutief aansluiten
• Niet alle soorten zekeringen hebben een ‘open’ bovenkant. Dit maakt spanningsmetingen over de zekering onmogelijk

Een lekstroom opsporen met een warmtecamera gaat stukken eenvoudiger. Je moet er nog steeds voor zorgen dat je toegang hebt tot alle zekeringkasten in het voertuig. Desondanks moet het voertuig wel op slot kunnen om zo in volledige CAN-bus rust te komen. Vervolgens bekijk je met de warmtebeeldcamera de zekeringkasten. Een circuit dat actief blijft, verbruikt stroom. Dit stroomverbruik gaat ook door de zekering. Hierdoor blijft de zekering die het actieve circuit beschermt warmer dan de omgeving. Waar stroom loopt, ontstaat nu eenmaal warmte.

In de afbeelding zien we hiervan een voorbeeld. Eén van de zekeringen heeft duidelijk een hogere temperatuur dan de rest van de zekeringenkast.

Clandestiene verbruiker (lekstroom) lokaliseren met een temperatuurmeting in de zekeringkast.

Wanneer een zekering warmer blijft dan de omgeving, is het alleen nog een kwestie van opzoeken welke componenten door deze zekering worden beveiligd. Op deze afbeelding is een van deze componenten de veroorzaker van het clandestiene verbruik. De afbeelding laat zien dat de achteruitrijcamera in de achterklep warmte afgeeft. Daarmee is de oorzaak van het clandestiene verbruik gevonden!

Clandestiene verbruiker lokaliseren door met de warmtebeeldcamera het voertuig te bekijken.

Tip: Denk eraan om bij het opsporen van clandestiene verbruikers ook alle niet-originele, achteraf ingebouwde zaken te controleren, zoals parkeercamera’s of infotainmentsystemen. Een parkeercamera die onbedoeld actief blijft, of foutief is aangesloten, kan ook ‘aan’ blijven en dus warmer zijn dan de omgeving.

Diagnose met een warmtebeeldcamera: motorproblemen

Een warmtebeeldcamera is eveneens handig om storingen aan een verbrandingsmotor, katalysator of roetfilter vast te stellen.

Katalysator en GPF controleren

Als je beschikt over een warmtebeeldcamera met een voldoende hoog temperatuurbereik, dan kan je deze gebruiken voor het controleren van katalysatoren en roetfilters. Als de katalysator goed werkt, worden hier bepaalde stoffen omgezet (verbrand). Een gevolg van deze omzetting is een stijging van de temperatuur. Bij een goed werkende katalysator is het temperatuurverschil tussen de voorkant en de achterkant van de kat minimaal 40 tot 50 graden Celsius. Mocht je een benzinevoertuig hebben dat voorzien is van een roetfilter (GPF), dan kan je met een warmtebeeldcamera ook de plausibiliteit van de bewakende temperatuursensoren controleren.

Tip: Zorg ervoor dat de katalysator op bedrijfstemperatuur (minimaal 300 graden Celsius) is voordat je gaat meten.

DPF en roetfilterregeneratie

Voor een DPF-controle geldt nagenoeg hetzelfde. Een (geforceerde) regeneratie start vanaf ongeveer 600 graden. Met een warmtebeeldcamera kan je zien of deze temperatuur wordt gehaald. Ook hier kan je de camera gebruiken om te controleren of de temperatuursensoren een realistische waarde geven. Als het opstarten van de regeneratie lukt – het daadwerkelijk verbranden van het roet – dan zal je aan het warmtebeeld zien dat de temperatuur achter het DPF hoger is dan ervoor.

Misfire-problemen

Bij een benzinemotor die niet goed op alle cilinders loopt, kan je een warmtebeeldcamera gebruiken om te zien in welke cilinder het fout gaat. Dit is vooral handig als de klant klachten heeft maar het voertuig storingsvrij is. Ook bij oudere voertuigen die misschien niet (volledig) uit te lezen zijn, kan deze manier van misfires opsporen snel duidelijkheid geven.

Als je wilt weten in welke cilinder het ‘fout’ gaat, dan kan je de warmtebeeldcamera richten op het uitlaatspruitstuk. Een cilinder die minder goed meedoet, produceert minder warmte dan een cilinder die juist functioneert. Dit kan je zien aan de temperaturen van het uitlaatspruitstuk.

In de eerste afbeelding laten we een motor zien die perfect op alle cilinders loopt. Het uitlaatspruitstuk heeft bij alle cilinders dezelfde temperatuur.

Een temperatuurmeting aan een uitlaatspruitstuk bij een goed lopende motor.

In de tweede afbeelding loopt de motor niet goed op alle cilinders. Hier onthult de warmtebeeldcamera meteen welke cilinder niet goed functioneert: de cilinder met de opvallend lagere temperatuur. Deze eenvoudige techniek helpt technici razendsnel de exacte cilinder met het probleem te identificeren.

Een meting van een uitlaatspruitstuk bij een motor die niet goed loopt.

Een logische vervolgstap is het diagnosticeren van de misfire. Ook hierbij kan de warmtebeeldcamera soms helpen. Eventuele temperatuurverschillen tussen bobines of andere componenten duiden vaak op problemen, en kunnen zichtbaar worden gemaakt met behulp van de warmtebeeldcamera.

Eindconclusie

In dit artikel hebben we laten zien dat een warmtebeeldcamera een waardevol hulpmiddel kan zijn bij het diagnosticeren van verschillende storingen aan voertuigen. Of een warmtebeeldcamera de investering waard is, hangt af van verschillende factoren.

Voordelen van een warmtebeeldcamera:

1. Snel en efficiënt diagnose stellen: met een warmtebeeldcamera kan je snel en eenvoudig temperatuurverschillen opsporen die kunnen wijzen op problemen, zoals verstopte koelslangen, lekkages, elektrische storingen, problemen met het aircosysteem, etc.
2. Breed inzetbaar
3. Een warmtebeeldcamera maakt iets onzichtbaars zichtbaar

Nadelen van een warmtebeeldcamera:

1. Aanschafkosten: warmtebeeldcamera's kunnen duur zijn, afhankelijk van het model en de specificaties
2. Niet alles is te zien, in sommige gevallen is een diagnose met een warmtebeeldcamera onvolledig en blijven andere (meet-)gereedschappen nodig om een diagnose te stellen

Een warmtebeeldcamera kan onder voorwaarden een waardevolle investering zijn. Het blijft echter belangrijk om de voor- en nadelen zorgvuldig af te wegen, en om te bepalen of de investering bij jouw specifieke situatie en budget past.

Heb je een warmtebeeldcamera? Deel jouw ervaringen en mening in de comments!

 Koen Hermkes Technisch trainer AutoNiveau